Öğretmenler Günü pek çok ülkede 5 Ekim tarihinde kutlanırken Türkiye’de 24 Kasım tarihinde kutlanmaktadır. Hem değerli öğretmenlerimizin gününü kutlamak hem de Türkiye’nin neden 24 Kasım tarihini Öğretmenler Günü olarak benimsediğini anlatmak istiyoruz.
Dünya Öğretmenler Günü’nün geçmişi 5 Ekim 1966 yılında Paris’te gerçekleşen hükümetler arası bir konferansta alınan tavsiye kararına dayanmaktadır. Tüm dünya öğretmenlerini ilgilendiren ve öğretmenlik mesleğinin statüsünü belirleyen bu tarihi karar, uluslararası öğretmen örgütlerinin katkıları, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO ve ILO temsilcileri öncülüğünde alınmıştır. Konferanstan 28 yıl sonra, 1994 yılında 5 Ekim tarihi Dünya Öğretmenler Günü olarak ilan edilmiştir.
Tarihi ve kültürel dönüm noktalarına göre Öğretmenler Günü’nü farklı tarihlerde kutlayan ülkeler bulunmaktadır. Örneğin Yunanistan’da 30 Ocak, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Fas, Katar, Libya, Mısır, Suudi Arabistan, Tunus, Umman, Ürdün ve Yemen ülkelerinde 28 Şubat, İran’da 2 Mayıs, Amerika Birleşik Devletlerinde Mayıs aynın ilk haftasının Salı günü, Meksika’da 15 Mayıs, Çin’de 10 Eylül ve Türkiye’de 24 Kasım tarihleri belirlenmiştir.
Neden 24 Kasım?
1981 yılından bu yana Türkiye’de Öğretmenler Günü 24 Kasım tarihinde kutlanmaktadır. Bu durum tahmin edileceği üzere Türkiye için önemli gelişmelerin olduğu özel tarihlerle ilgilidir.
Türkiye Cumhuriyetinin kurucu lideri ve çağımızın büyük dehalarından olan Mustafa Kemal Atatürk daha çok askeri dehası ile bilinmektedir. Oysa Atatürk ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda da çok engin bilgilere sahip ve vizyon sahibi bir liderdir. Türk toplumunun ve özellikle de kadınların eğitim düzeyinin arttırılması gerektiğine, bununla beraber batı dünyası ile birlikte literatür geliştirmenin önemli olduğuna inanmıştı. Bu nedenle 1928 yılında ön çalışmaları tamamlayıp 8. yüzyıldan itibaren Arap alfabesini kullanan Türklere, Latin alfabesinden esinlenerek ve Türkçenin fonetiğine uygun biçimde revize edilerek oluşturulmuş yeni Türk alfabesini sunmuştur.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 8 Ağustos 1928’de Sarayburnu Parkında düzenlenen baloda halka yeni Türk alfabesini müjdelediği konuşmasının bir bölümü şöyledir:
“(…) Çok işler yapılmıştır, ancak bugün yapmaya zorunlu olduğumuz son değil, fakat çok gerekli bir iş daha vardır: Yeni Türk harfleri çabuk öğrenilmelidir. Vatandaşa, kadına, erkeğe, hamala, sandalcıya öğretiniz. Bunu vatanseverlik ve milliyetseverlik görevi biliniz. Bu görevi yaparken düşününüz ki, bir milletin, bir sosyal topluluğun yüzde onu okuma yazma bilir, yüzde sekseni bilmez. Bundan insan olanlar utanmalıdır.”
Bu konuşmanın hemen ardından 11 Ağustos’ta Dolmabahçe Sarayı’nda örnek alfabe dersleri açılmıştır. Harf devrimine ilişkin kanun ise 1 Kasım 1928 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilmiş ve 3 Kasım günü yürürlüğe girmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün kararlılığı ve Türk toplumuna olan inancı ile yeni harflerin öğrenilip kullanılması için 3 ay gibi kısa bir zaman belirlenmiştir. Kanunda 1 Ocak 1929 itibariyle devlet dairelerinin eski yazıyı kullanmaları yasaklanmıştır. 24 Kasım 1929 tarihine gelindiğinde ise Millet Mektepleri açılmış ve hızlı bir biçimde okuryazar sayısını arttırmak için çalışmalar yapılmıştır.
Kurtuluş Savaşı’nın önderi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk tüm bu sürecin de başkahramanı ve başöğretmeni olmuştur. Millet Mekteplerinin açılış tarihi olan 24 Kasım günü kendisine Başöğretmen unvanı verilmiş ve ölümünden sonra 100. doğum yılının kutlandığı 1981 yılında 24 Kasım Öğretmenler Günü ilan edilmiştir.
Tüm Türkiye’nin Öğretmenler Gününü kutluyor,
Başöğretmen Mustafa Kemal Atatürk’ü saygıyla anıyoruz.
